Thu hoạch hồng vành khuyên trên núi

Hồng Vành khuyên là giống hồng ngâm bản địa của huyện biên giới Văn Lãng. Toàn huyện có gần 800 ha, phân bố ở các xã Tân Mỹ, Hoàng Việt, Hồng Thái và Hoàng Văn Thụ; mỗi năm một vụ thu khoảng 2.400 tấn.

Cây hồng sống trên đồi núi dốc, mùa đông rụng lá, mùa xuân đâm chồi nảy lộc, người trồng chỉ phải dọn cỏ gốc. Thời điểm thu hoạch từ tháng 7 đến đầu tháng 9 Âm lịch hàng năm.

Ông Lăng Văn Chín (ngụ thôn Nà Pục, xã Hoàng Văn Thụ) sử dụng sào tre có buộc túi vải để tiện hái quả trên cao.

Hàng ngày người dân bắt đầu hái từ lúc 5h sáng để quả đạt độ tươi, ngọt.

Hồng được trồng bằng rễ của cây mẹ, trong quá trình phát triển thường bị bệnh đốm lá đốm thân, cây lụi và chết nên không thể tái sinh được. Cây trồng được ba năm sẽ cho thu hoạch quả, đến năm thứ 5 sẽ cho sản lượng cao nhất.

Cách đó khoảng 10 km, ông Lăng Văn Vảng, thôn Pò Cại, xã Tân Mỹ cũng tất bật hái quả. “Gia đình tôi trồng 3 ha với hơn 1.000 gốc, nhiều cây có tuổi thọ gần 20 năm. Hồng năm nay được mùa, có thể đạt khoảng 15 tấn, bán ra từ 15.000 đồng/kg”, ông Vảng nói.

Cũng theo ông Vảng, đặc trưng của hồng Vành khuyên (trái) là phần đài hoa hằn trên núm, tạo nên vành rộng, quả to tròn, không hạt, ăn giòn, ngọt. Khi quả càng già, vành khuyên càng hiện rõ. Đây cũng là đặc sản nổi tiếng của xã Tân Mỹ.

Người dân gánh quả xuống núi bằng giỏ tre.

Ông Trần Anh Dũng, Bí thư xã Tân Mỹ cho biết hiện toàn xã có là 284 ha trồng hồng, trong đó có 6 thôn đã đăng ký tiêu chuẩn VietGap . “Xã có 16 thôn nhưng chỉ 14 thôn trồng được hồng. Loài này phát triển tốt là do thổ nhưỡng. Năm nay dự báo bội thu nhưng sản lượng chỉ đủ cung cấp cho thị trường trong nước.”, ông Dũng nói.

“Mất rất nhiều thời gian hái nên gốc cây là nơi râm mát nhất đề tập kết, nghỉ ngơi trước khi chuyển xuống núi. Làm không nghỉ suốt 4 tiếng, vợ chồng tôi có thể hái gần 50 kg”, anh Hoàng Văn Minh, thôn Thống Nhất nói, khi cùng vợ gom quả vào bao tải.

Vườn thường cách xa nhà nên khi hái xong, người dân chỉ có cách gánh hoặc vác về nơi tập kết với quảng đường khoảng 500 m, sau đó dùng xe máy chở về.

Toàn cảnh huyện Văn Lãng nhìn từ trên cao. Những ngọn đồi núi nối tiếp nhau, phủ kín màu xanh bằng nhiều giống hồng đặc sản.

Theo người dân địa phương, hồng đạt chất lượng là vỏ phải bóng, màu xanh ngả vàng, vị ngọt không sắc.

Từ tháng 5/2018, hồng Vành khuyên đã được chứng nhận là Thương hiệu Vàng Nông nghiệp Việt Nam

Thời điểm này, các lái buôn từ Hà Nội, Bắc Giang, Quảng Ninh… tìm về đến tận thôn bản để đặt hàng thu gom. Những quả hồng sẽ được lái buôn chọn lọc, phân loại để định giá và ngâm nước trong 4 ngày để loại bỏ nhựa chát.

Người dân nhận tiền từ lái buôn tại nơi tập kết trong thôn.

Vùng đất biên giới Văn Lãng chủ yếu là người dân tộc Nùng và Tày, ngoài nghề trồng lúa, hoa màu thì hồng Vành khuyên là cây trồng mang lại thu nhập chính cho người dân nơi đây.