Sổ đỏ dinh thự ‘Vua Mèo’ cấp sai luật?

Ông Vương Duy Bảo, cháu nội của ‘Vua Mèo’, thắc mắc tại sao khi cấp sổ đỏ cho dinh thự họ Vương (xã Sà Phìn, H.Đồng Văn, Hà Giang) lại không áp dụng điều khoản về các di tích lịch sử – văn hóa, danh lam thắng cảnh thuộc sở hữu tư nhân. Ông cũng nói rằng gia đình chưa bao giờ hiến dinh thự này cho nhà nước.

Ông Bảo rất bức xúc khi sổ đỏ tòa dinh thự họ Vương (còn được gọi là dinh thự “Vua Mèo”) đã được cấp cho Phòng Văn hóa – Thông tin H.Đồng Văn để sử dụng lâu dài mảnh đất gắn liền với tòa dinh thự họ Vương từ năm 2012. “Sổ đỏ dinh thự này phải cấp cho chúng tôi bởi những người dòng họ Vương đã sinh sống ở đó hàng trăm năm nay”, ông Bảo bày tỏ quan điểm.
Căn cứ khó hiểu ?
Việc cấp sổ đỏ này, theo Sở TN-MT tỉnh Hà Giang (đơn vị cấp sổ đỏ) dựa trên các căn cứ pháp lý, trong đó có Quyết định 937/QĐ-BT năm 1993 về việc công nhận di tích kiến trúc nghệ thuật khu nhà họ Vương và khoản 1, điều 54, Nghị định số 181/2004 về việc thi hành luật Đất đai. Theo đó, khoản 1 nêu: “Đất có di tích lịch sử – văn hóa, danh lam thắng cảnh độc lập thì giấy chứng nhận quyền sử dụng đất được cấp cho tổ chức trực tiếp quản lý di tích lịch sử – văn hóa danh lam thắng cảnh”.

Tuy nhiên, ông Bảo có những phân tích riêng để chứng tỏ việc cấp sổ đỏ này là sai luật. Thứ nhất, về Quyết định 937, ông Bảo cho biết đây cũng chính là văn bản mà địa phương viện dẫn để yêu cầu người nhà họ Vương dời nhà để trùng tu di tích này làm bảo tàng hồi năm 2002. Mặc dù vậy, tinh thần của văn bản không có nghĩa là khi dời đi trong lúc trùng tu có nghĩa là từ bỏ quyền sở hữu với dinh thự. Ông Bảo cũng dẫn ra Văn bản số 1125 năm 2002 của Bộ Văn hóa – Thông tin thông báo kết luận của Bộ trưởng Phạm Quang Nghị với đại diện gia đình sở hữu khu nhà của dòng họ Vương. Văn bản 1125 nêu rõ: “Quyết định này (Quyết định 937) không quốc hữu hóa quyền sở hữu ngôi nhà của những người trong gia đình được quyền thừa kế hợp pháp”.
Ông Bảo cũng cung cấp Văn bản số 482 năm 2002 của UBND tỉnh Hà Giang hoàn toàn đồng ý với nội dung trên.
Thứ hai, về việc áp dụng khoản 1, điều 54 Nghị định số 181/2004, ông Bảo cho rằng: “Điều này còn những khoản khác. Trong đó có khoản quy định về đất có di tích lịch sử văn hóa thuộc sở hữu của tư nhân, vậy tại sao không áp dụng cho trường hợp nhà chúng tôi”. Đó là khoản 2 điều 54 Nghị định 181, “trường hợp đất có di tích lịch sử – văn hóa thuộc sở hữu của tư nhân thì giấy chứng nhận quyền sử dụng đất được cấp cho chủ sở hữu tư nhân”.

Sẽ khởi kiện nếu không được trả lại quyền sở hữu

Bộ VH-TT-DL cũng đã có cuộc làm việc với ông Bảo về nội dung các đơn thư liên quan đến dinh thự họ Vương mà ông gửi. Cuộc họp có đại diện của Thanh tra Bộ VH-TT-DL, đại diện Cục Di sản và ông Bảo. Tại cuộc họp này, ông Bảo tiếp tục đề nghị Bộ VH-TT-DL xem xét và có ý kiến với UBND tỉnh Hà Giang trong việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất đối với di tích nhà Vương.

Đáp lại, ông Trần Đình Thành, Phó cục trưởng Cục Di sản văn hóa, nêu ý kiến: “Bộ VH-TT-DL với trách nhiệm quản lý nhà nước đối với di tích quốc gia, sẽ có ý kiến với UBND tỉnh Hà Giang trong việc tăng cường các biện pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu quả quản lý di tích. Đối với việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thuộc thẩm quyền của UBND tỉnh Hà Giang, trong quá trình giải quyết của UBND tỉnh, liên quan đến góc độ bảo tồn di sản văn hóa Bộ sẽ có ý kiến”.
Về việc này, theo thông tin từ Sở TN-MT tỉnh Hà Giang, dự kiến tuần tới tỉnh sẽ lập tổ công tác kiểm tra nội dung liên quan. Ông Lâm Tiến Mạnh, Phó giám đốc Sở VH-TT-DL tỉnh Hà Giang, cho hay: “Chúng tôi đang chờ ý kiến của tỉnh và sẽ kiểm tra lại quy trình cấp sổ đỏ dinh thự họ Vương”. Trong khi đó, ông Vương Duy Bảo khẳng định sẽ khởi kiện nếu gia đình không được trả lại quyền sở hữu tòa dinh thự họ Vương.

Trao đổi với PV Thanh Niên chiều qua, ông Nguyễn Thái Bình, người phát ngôn Bộ VH-TT-DL, cho biết bộ đã nhận được chỉ đạo của Thủ tướng yêu cầu báo cáo vụ việc và sẽ báo cáo đúng hạn 31.8. Bộ dự kiến sẽ có đoàn công tác làm việc tại tỉnh Hà Giang về việc bảo tồn và phát huy di sản này, nhưng hiện chưa có lịch làm việc cụ thể của đoàn công tác này.
Luật sư Trương Anh Tú, Chủ tịch Công ty TAT Law firm, thuộc Đoàn luật sư TP.Hà Nội, cho biết sau khi thực hiện xong việc trùng tu dinh thự “Vua Mèo”, những người trước đây sống trong dinh thự này được quyền quay lại sống tiếp ở địa điểm này. Bởi lẽ, điều 23 Hiến pháp năm 1992 (áp dụng cho thời kỳ này) quy định: “Tài sản hợp pháp của cá nhân, tổ chức không bị quốc hữu hóa. Trong trường hợp thật cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh và vì lợi ích quốc gia, nhà nước trưng mua hoặc trưng dụng có bồi thường tài sản của cá nhân hoặc tổ chức theo thời giá thị trường”. Tuy nhiên, theo thông tin ông Bảo cung cấp, sau khi trùng tu dinh thự, năm 2012, UBND tỉnh Hà Giang đã cấp sổ đỏ cho Phòng Văn hóa – Thông tin H.Đồng Văn sử dụng dinh thự này là không phù hợp. Bởi lẽ, UBND tỉnh và Sở Xây dựng tỉnh Hà Giang chưa hề tiến hành các thủ tục xác lập quyền sở hữu nhà nước đối với khối tài sản này.
Mặt khác, khoản 1 điều 14 luật Di sản văn hóa quy định: “Tổ chức, cá nhân có quyền sở hữu hợp pháp di sản văn hóa”. Luật Di sản văn hóa không đề cập đến vấn đề quốc hữu hóa tài sản cá nhân sau khi tiến hành trùng tu di tích. Điều 158 luật Đất đai 2013 (cũng như những luật Đất đai được ban hành trước đây) cũng thừa nhận và bảo hộ quyền sử dụng đất của cá nhân, hộ gia đình nếu trên đất có di tích lịch sử – văn hóa, danh lam thắng cảnh. Bởi vậy, dinh thự họ Vương là tài sản hợp pháp của dòng họ Vương nên được nhà nước bảo hộ quyền sở hữu. Nếu dinh thự bị thu hồi trái quy định là vi phạm Hiến pháp. – (Lê Quân)

Theo Trinh Nguyễn (Thanh Niên)